ORIGINAL PAPER
Loss of agricultural land in the Lower Silesian Voivodeship: scale and structure of land conversion – the case of Wrocław black earths, Poland
More details
Hide details
1
Instytut Nauk o Glebie, Żywienia Roślin i Ochrony Środowiska, Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu, Polska
2
Instytutu Nauk o Glebie, Żywienia Roślin i Ochrony Środowiska, Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu, Polska
3
Dyrekcja, Dolnośląskie Biuro Geodezji i Terenów Rolnych we Wrocławiu, Polska
Submission date: 2025-08-01
Final revision date: 2025-11-26
Acceptance date: 2025-12-30
Online publication date: 2025-12-30
Publication date: 2025-12-30
Corresponding author
Beata Łabaz
Instytutu Nauk o Glebie, Żywienia Roślin i Ochrony Środowiska, Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu, Polska
Soil Sci. Ann., 2025, 76(4)216248
KEYWORDS
ABSTRACT
One of the most pressing issues related to soil preservation is its loss due to urbanization and industrialization. The ongoing conversion of land for industrial, residential, and transport infrastructure poses significant threats to the environment and society, which are often not properly recognized or evaluated. This study analyses the progression of this phenomenon at three spatial scales: national, regional (the Lower Silesian Voivodeship), and local (the municipality of Kobierzyce near Wrocław). The latter was selected as a model research area due to its exceptionally high proportion of high-quality arable soils (soil classes I–III) and intense human-induced pressure. The national and regional analyses were based on data from the Agricultural Statistical Yearbooks (2014–2023), while the local analysis drew on exclusion decisions issued between 2004 and 2015, as well as cadastral data from the Land and Building Register. The extent of land conversion was examined according to soil quality classes and the intended use of each excluded plot of land. The results show that, at the national level, exclusions from agricultural use are roughly proportional to the distribution of soil classes. However, in the Lower Silesian Voivodeship, high-quality soils are disproportionately affected. In the Kobierzyce municipality, the data revealed that between 2000 and 2015, 97.9% of agricultural land exclusions involved soil classes I–III, with the majority being black earths from the Wrocław region. The authors advocate substantial amendments to the Soil Protection Act to enhance its effectiveness in safeguarding valuable soil resources. Furthermore, they demonstrate that allocating development projects to high-quality soils is economically unjustifiable and socially irresponsible in the long term.
REFERENCES (89)
1.
Albrecht, C., Kühn, P., 2011. Properties and formation of Black Soils on the Island of Poel (NE Germany). Quaternary International 243(2), 305–312.
https://doi:10.1016/j.quaint.2....
2.
Aleksandrowski, P., Mazur, S., 2002. Collage tectonics in the northeasternmost part of the variscan belt: the Sudetes, Bohemian Massif. Geological Society of London, Special Publications 201(1), 237–277.
https://doi:10.1144/GSL.SP.200....
4.
Bruegmann R., 2005. Sprawl. A compact History. The University of Chicago Press, Chicago.
6.
Chodorowski, J., Bartmiński, P., Plak, A., Dębicki, R., 2019. Chernozems of Lubelszczyzna (eastern Poland). Soil Science Annual 70(3), 258–269. https:// doi:10.2478/ssa-2019-0023.
7.
Dokuchajew W.W., 1883. Russkij Chernozem. Sankt Petersburg [In: Eckmeier E., Gerlach R., Gehrt E., Schmidt M. W. I. 2007: Pedogenesis of Chernozems in Central Europe – A review. Geoderma 139, 288–299].
https://doi.org/10.1016/j.geod....
8.
Dudek, M., Waroszewski, J., Kabała, C., Łabaz, B., 2019. Vertisols properties and classification in relation to parent material differentiation near Strzelin (SW Poland). Soil Science Annual 70 (2), 158–169.
https://doi: 10.2478/ssa-2019-0014.
9.
Dzun, W., 2012. Changes in the degree of agricultural land use in Poland in view of system changes and European Union integration. Zagadnienia Ekonomiki Rolnej 330.1, 18–39.
10.
Eden, M., Gerke, H. H., Houot, S., 2017. Organic waste recycling in agriculture and related effects on soil water retention and plant available water: a review. Agronomy for Sustainable Development 37, 1–21.
https://doi:10.1007/s13593-017....
11.
Freibauer, A., Rounsevell, M. D., Smith, P., Verhagen, J., 2004. Carbon sequestration in the agricultural soils of Europe. Geoderma 122(1), 1–23.
https://doi:10.1016/j.geoderma....
12.
Gąsior, J., Partyka, A., 1999. Chernozems in the South-Eastern Poland and their degradation. Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych 467, 395–404.
14.
Głębocki, B., Kacprzak, E., 2020. Użytki rolne w strukturze użytkowania ziemi w Polsce w XXI wieku. Studia Obszarów Wiejskich 57, 51–66.
https://doi.org/10.7163/SOW.57....
15.
Główny Urząd Statystyczny (GUS), Rocznik Demograficzny 2024, Warszawa 2024.
16.
Główny Urząd Statystyczny (GUS), Rocznik Statystyczny Leśnictwa 2024, Warszawa 2024.
17.
Główny Urząd Statystyczny (GUS), Vademecum Gminy Kobierzyce, Warszawa, 2019.
https://stat.gov.pl.
18.
Górska, J., Michna, W., 2010. Ubytek użytków rolnych na cele pozarolnicze w Polsce. Wieś i Rolnictwo 4(149), 57–74.
http://ageconsearch.umn.edu.
19.
IUSS Working Group WRB, 2022. World reference base for soil resources: International soil classification system for naming soils and creating legends for soil maps. International Union of Soil Sciences (IUSS), Vienna, Austria.
https://files.isric.org/public....
20.
Kabała C i in., 2015a. Soils of Lower Silesia: origins, diversity and protection. PTG. PTSH. Wrocław. ISBN 978-83-934096-4-8.
21.
Kabała, C., 2019a. Chernozem (czarnoziem)–soil of the year 2019 in Poland. Origin, classification and use of chernozems in Poland. Soil Science Annual 70(3), 184–192.
http://ssa.ptg.sggw.pl/issues/....
22.
Kabała, C., Charzyński, P., Chodorowski, J., Drewnik, M., Glina, B., Greinert, A., ..., Waroszewski, J., 2019b. Polish soil classification: Principles, classification scheme and correlations. Soil Science Annual 70(2), 71–97.
https://doi.org/10.2478/ssa-20....
23.
Kabała, C., Płonka T., Przekora A., 2015b. Vertic properties and gilgai-related subsurface features in soils of south-western Poland. Catena 128, 95–107.
http://dx.doi.org/10.1016/j.ca....
24.
Kabała, C., Przybyl, A., Krupski, M., Labaz, B., Waroszewski, J., 2019d. Origin, age and transformation of Chernozems in northern Central Europe–New data from Neolithic earthen barrows in SW Poland. Catena 180, 83–102.
https://doi.org/10.1016/j.cate....
25.
Karwińska, A., Kudłacz, M., Węcławowicz, G., 2017. Dysfunkcje i eufunkcje amorficznego rozlewania miast w Polsce–perspektywa badawcza. Studia komitetu przestrzennego zagospodarowania kraju PAN 174, 94–102.
27.
Kijowski, D.R., 2012. Ochrona gruntów rolnych-prawda czy fikcja? In: Z zagadnień prawa rolnego, cywilnego i samorządu terytorialnego. Księga jubileuszowa Profesora Stanisława Prutisa, red. J. Bieluk, A. Doliwa, A. Malarewicz-Jakubów, T. Mróz. Temida 2 przy współpracy i wsparciu finansowym Wydziału Prawa Uniwersytetu w Białymstoku 116–132.
29.
Kondracki, J., 2002. Geografia regionalna Polski. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
30.
Kowaliński, S., 1952. Czarne ziemie wrocławskie (ich własności, wartość użytkowo-rolnicza i geneza). Roczniki Gleboznawcze - Soil Science Annual 2, 59–91.
31.
Kowaliński, S., Huczyński, B., 1979. Gleboznawcza charakterystyka czarnych ziem wrocławskich. [W: Konferencja Naukowo-Techniczna. Potencjalne możliwości wzrostu produkcji roślinnej na czarnych ziemiach wrocławskich. Wrocław.
32.
Krasowicz, S., Oleszek, W., Horabik, J., Dębicki, R., Jankowiak, J., Stuczyński, T., Jadczyszyn, J., 2011. Racjonalne gospodarowanie środowiskiem glebowym Polski. Polish Journal of Agronomy 7, 43–58.
https://iung.pl/PJA/wydane/7/P....
33.
Kulczycka-Leciejewiczowa, A., 1993. Neolithic Settlement in South-Western Poland. An Outline of Spatial Organization. Polish Academy of Sciences, Wroclaw, Poland. 223 pp.
34.
Łabaz, B., Kabała, C., 2014. Geneza, właściwości i klasyfikacja czarnych ziem w Polsce. Soil Science Annual 65(2), 80–90.
https://doi: 10.2478/ssa-2014-0012.
35.
Labaz, B., Hartemink, A. E., Zhang, Y., Stevenson, A., Kabała, C., 2024a. Organic carbon in Mollisols of the world − A review. Geoderma 447, 116937.
https://doi.org/10.1016/j.geod....
36.
Labaz, B., Kabała, C., Waroszewski, J., Dudek, M., Bogacz, A., Gruszka, D., Mlynek, S., 2022a. Medium-term transformation of Chernozems under broadleaf forests in the temperate climate of south-east Poland. Geoderma Regional 30, e00535.
https://doi.org/10.1016/j.geod....
37.
Labaz, B., Kabała, C., Waroszewski, J., Jezierski, P., Bogacz, A., Matuszak M., 2025. Fertility status of Chernozems and Phaeozems under different moisture regimes in south-west Poland. Geoderma Regional 41, e00949.
https://doi.org/10.1016/j.geod....
38.
Labaz, B., Kowalska, J. B., Kabała, C., Kobierski, M., Waroszewski, J., Dudek, M., Szopka, K., Gruszka, D., 2024b. Distribution and pools of soil organic carbon in chernozemic soils impacted by intensive farming and erosion in the loess plateau in south-east Poland. Agronomy 14(11), 2544.
https://doi.org/10.3390/agrono....
39.
Lal, R., 2020. Soil organic matter and water retention. Agronomy Journal 112(5), 3265–3277.
40.
Liu, L., Meng, L., 2020. Patterns of urban sprawl from a global perspective. Journal of Urban Planning and Development 146(2), 04020004.
https://doi.org/10.1061/(ASCE)....
41.
Luty, L., Musiał, K., Zioło, M., 2021. The role of selected ecosystem services in different farming systems in Poland regarding the differentiation of agricultural land structure. Sustainability 13(12), 6673.
https://doi.org/10.3390/su1312....
42.
Malkiewicz, M., Tomaszewska, K., Sadowski, K., 2010. An attempt to reconstruct the natural environment in the Late Vistulian–Holocene in Domasław near Wrocław. In: Żurek, S. (Ed.), Interdisciplinary Investigation – Past, Today and Future of Natural Science. Proceedings of the Conference. Jan Kochanowski University, Kielce, Poland, 81–82.
43.
Mastalska-Cetera, B., Akincza, M., 2017. Przekształcenia gruntowe zachodzące w procesie rozwoju wybranych gmin strefy podmiejskiej Wrocławia. Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich, I/2, 275–288.
http://dx.medra.org/10.14597/i....
44.
Miklaszewski S., 1930. Gleby Polski. Warszawa.
45.
Milczarek-Andrzejewska, D., Wilkin, J., Marks-Bielska, R., Czarnecki, A., Bartczak, A. 2020. Agricultural Land-use Conflicts: An Economic Perspective, Gospodarka Narodowa. The Polish Journal of Economics 304(4), 5–31.
46.
Monitoring, 2020. Monitoring of the chemical status of arable soils in Poland - Monitoring chemizmu gleb ornych Polski. GIOŚ, IUNG-PIB.
https://www.gios.gov.pl/chemiz....
47.
Musztyfaga, E., 2013. Właściwości fizyczne i fizykochemiczne gleb czarnoziemnych i płowoziemnych na obszarze Równiny Wrocławskiej. Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu, praca magisterska, maszynopis.
49.
Obwieszczenie Ministra Finansów z dnia 16 grudnia 2024 r. w sprawie wartości wskaźnika dochodów podatkowych na jednego mieszkańca w gminie i wskaźnika dochodów podatkowych dla wszystkich gmin na rok 2025.
https://isap.sejm.gov.pl/isap.....
50.
Ochal, P., 2015. Current state and changes of soil fertility in Poland. Studia i Raporty IUNG-PIB. 45, 19, 9–25.
51.
Orth, A., 1872. Geognostische Durchforschung des Schlesischen Schwemmlandes zwischen dem Zobtener und Trebnitzer Gebirge nebst analytischen und petrographischen Bestimmungen sowie einer Uebersicht von Mineral-Gestein und Bodenanalysen. Wiegandt Hempel, Berlin.
52.
Pimentel, D., et al., 1995. Environmental and economic costs of soil erosion and conservation benefits. Science 267.520, 1117–1123.
53.
Plan Urządzeniowo-Rolny Gminy Kobierzyce. Opracowany przez Dolnoślaskie Biuro Geodezji i Terenów Rolnych. Wrocław 2009.
54.
Powiatowy Ośrodek Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej we Wrocławiu. 2023. Ewidencja Gruntów i Budynków — dane zbiorcze dla gminy Kobierzyce, stan na 2023 r.
https://kobierzyce.geoportal-k....
55.
Program Ochrony Środowiska dla Gminy Kobierzyce na lata 2018–2021.
56.
Ramann, E., 1911. Bodenkunde. Verlag J. Springer, Berlin.
57.
Rocznik Statystyczny Rolnictwa i Obszarów Wiejskich 2008, Wydawnictwo GUS, Warszawa 2009.
58.
Rokicki, J., 1952. Conditions of silty sediments and loess occurrence in the Lower Silesia. Annales UMCS, Series B(5), 53–95.
59.
Roszkowska-Mądra, B., 2020. Analiza zmian użytkowania gruntów rolnych w Polsce po 1990 roku. W: Instytucjonalne i strukturalne aspekty rozwoju rolnictwa i obszarów wiejskich. Księga poświęcona pamięci dr hab. Adama Sadowskiego Profesora Uniwersytetu w Białymstoku, red. nauk. R. Przygodzka, E. Gruszewska, Białystok, pp. 183–199
https://doi:10.15290/isarrow.2....
60.
Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z 11 kwietnia 2005 r. w sprawie ogłoszenia Protokołu z Kioto do Ramowej konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu, sporządzonego w Kioto dnia 11 grudnia 1997 r. (Dz.U. 2005, nr 203, poz. 1684).
https://isap.sejm.gov.pl/isap.....
61.
Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z 16 maja 1996 r. w sprawie ogłoszenia Ramowej Konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu. Dz.U. 1996, nr 53, poz. 238.
https://isap.sejm.gov.pl/isap.....
62.
Statystyczny, Poland Główny Urząd. Rocznik Statystyczny Rolnictwa. 2014.
63.
Statystyczny, Poland Główny Urząd. Rocznik Statystyczny Rolnictwa. 2015.
64.
Statystyczny, Poland Główny Urząd. Rocznik Statystyczny Rolnictwa. 2016.
65.
Statystyczny, Poland Główny Urząd. Rocznik Statystyczny Rolnictwa. 2017.
66.
Statystyczny, Poland Główny Urząd. Rocznik Statystyczny Rolnictwa. 2018.
67.
Statystyczny, Poland Główny Urząd. Rocznik Statystyczny Rolnictwa. 2019.
68.
Statystyczny, Poland Główny Urząd. Rocznik Statystyczny Rolnictwa. 2020.
69.
Statystyczny, Poland Główny Urząd. Rocznik Statystyczny Rolnictwa. 2021.
70.
Statystyczny, Poland Główny Urząd. Rocznik Statystyczny Rolnictwa. 2022.
71.
Statystyczny, Poland Główny Urząd. Rocznik Statystyczny Rolnictwa. 2023.
72.
Strategia rozwoju gminy Kobierzyce do roku 2030. Urząd Gminy Kobierzyce „Efficon sp. z o.o. sp.k. 2020.
73.
Stuczyński, T., Łopatka, A., 2009. Prognoza przekształceń gruntów rolnych na cele związane z urbanizacją w perspektywie roku 2030. Studia i Raporty IUNG-PIB, Puławy 14, 259–271.
74.
Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Gminy Kobierzyce uchwała nr XXIV/304/12 Rady Gminy Kobierzyce z dnia 23 Listopada 2012 roku.
75.
Szafranek, A., Bielska, A., 2011. Zasoby, użytkowanie i ochrona gleb Polski w kontekście ich wielofunkcyjności. Studia komitetu przestrzennego zagospodarowania kraju PAN 142, 116–124.
76.
Tomaszewski, J., 1952. Stadia rozwojowe niektórych rodzajów (typów) gleb. Roczniki Gleboznawcze - Soil Science Annual 2, 28–46.
77.
Tomczyk, A.M., Bednorz, E. (Eds.), 2022. Atlas klimatu Polski (1991–2020). Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań.
83.
Ustawa z dnia 7 lipca 2023 r. o zmianie ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. 2023 poz. 1688).
https://isap.sejm.gov.pl/isap.....
85.
Van Pelt, R.S., Hushmurodov, S.X., Baumhardt, R.L., Chappell, A., Nearing, M.A., Polyakov, V.O., Strack, J.E., 2017. The reduction of partitioned wind and water erosion by conservation agriculture. Catena 148, 160–167.
http://dx.doi.org/10.1016/j.ca....
86.
Warczewska, B., Warczewski, W., 2017. Analiza struktury użytkowania gruntów we wrocławskim obszarze funkcjonalnym. Infrastruktura i ekologia terenów wiejskich. Nr I/2/2017, 319–332. Polska Akademia Nauk, Oddział w Krakowie, Komisja Technicznej Infrastruktury Wsi.
http://dx.medra.org/10.14597/i....
87.
Waroszewski, J., Pietranik, A., Sprafke, T., Kabała, C., Frechen, M., Jary, Z., Kot, A., Tsukamoto, S., Meyer-Heintze, S., Krawczyk, M., Łabaz, B., Schultz, B., Kochergina, Y.V.E., 2021. Provenance and paleoenvironmental context of the Late Pleistocene thin aeolian silt mantles in southwestern Poland–A widespread parent material for soils. Catena 204, 105377.
https://doi.org/10.1016/j.cate....
88.
Woźniak-Waszak, S., Sobecki, T., 2024. Wykonywanie gleboznawczej klasyfikacji gruntów-potrzebne zmiany w prawie geodezyjnym i kartograficznym. Kontrola Państwowa, 69(1 (414)), 119–127.
https://doi: 10.53122/ISSN.0452-5027/2024.1.07.
89.
Zaręba, A.D., Próchnicka, P., 2015. Korytarze ekologiczne a prawo i polityka ekologiczna. Korytarz ekologiczny Doliny Odry jako podstawowy element systemu przyrodniczego Wrocławia. Gospodarka w Praktyce i Teorii, 3.
http://dx.doi.org/10.18778/142....