PRACA ORYGINALNA
Klasyfikacja gleb Ukrainy i jej korelacja z WRB (2022)
1
Department of Soil Science and Geography of Soils, Ivan Franko National University of Lviv, Ukraine
2
Institute of Agriculture of Carpathian Region of the NAAS, Ukraine
3
Department of agrochemisry and pedology, Stepan Gzhytskyi National University of Veterinary Medicine and Biotechnologies of Lviv, Ukraine
4
Lutsk National Technical University, Ukraine
Data nadesłania: 06-04-2025
Data ostatniej rewizji: 02-09-2025
Data akceptacji: 07-12-2025
Data publikacji online: 07-12-2025
Data publikacji: 30-12-2025
Autor do korespondencji
Halyna Ivanyuk
Department of Soil Science and Geography of Soils, Ivan Franko National University of Lviv, Doroshenka str. 41, 79000, Lviv, Ukraine
Department of Soil Science and Geography of Soils, Ivan Franko National University of Lviv, Doroshenka str. 41, 79000, Lviv, Ukraine
Soil Sci. Ann., 2026, 77(1)215263
SŁOWA KLUCZOWE
STRESZCZENIE
Ukraina jest jednym z największych krajów w Europie. Niejednorodne warunki naturalne, a także działalność człowieka wpłynęły na ukształtowanie się znacznej różnorodności gleb na terenie kraju. Przez długi czas badań gleb Ukrainy zgromadzono ogromną ilość materiału faktograficznego na temat ich właściwości, lecz wyniki badań nie zostały dostatecznie spopularyzowane na światowej arenie naukowej. Celem artykułu jest zapoznanie społeczności światowej z zasobami glebowymi Ukrainy, a także problemami i wyzwaniami stojącymi przed ukraińskimi gleboznawcami przy rozwiązywaniu problemu klasyfikacji gleb. W badaniu zastosowano podejście historyczne, metodę porównawczo-geograficzną oraz metodę profilowo-analityczną.
Obecnie najbardziej palącym problemem ukraińskiego gleboznawstwa jest brak krajowej klasyfikacji gleb, która odpowiadałaby współczesnym światowym trendom w rozwoju klasyfikacji gleb, zachowywała całą wiedzę o glebach, a także pełniła funkcję dokumentu normatywnego. Ukraińscy gleboznawcy korzystają z „Klasyfikacji i diagnostyki gleb ZSRR” (1977), a także opracowań klasyfikacyjnych z 1958, 1981, 1986 i 1988 roku. Genetyczna ekologiczno-rzeczowa klasyfikacja gleb Ukrainy z 2005 roku pozostaje autorstwa autorów; nie została ona uznana przez środowisko gleboznawców w Ukrainie. Wszystkie klasyfikacje gleb Ukrainy mają charakter czynnikowo-genetyczny i trudno je porównywać z systemem klasyfikacji rzeczowej, jakim jest WRB.
Porównaliśmy nie klasyfikacje, ale krajową nomenklaturę glebową z systemem WRB, czyli konkretnymi nazwami gleb, które charakteryzują się pewnym zespołem cech diagnostycznych i analitycznych. Korzystając z tego podejścia metodologicznego, przeszukaliśmy legendę mapy glebowej Ukrainy, która została sporządzona na podstawie map glebowych wszystkich regionów w skali 1:200 000. Cechą ukraińskiej nomenklatury gleb jest rozbudowana terminologia dotycząca krajobrazu i ekologii, co znacznie komplikuje problem korelacji z WRB. Nazwy gleb korelowano według obrazu centralnego (archetypu) i czynników glebotwórczych, gdyż w klasyfikacji ukraińskiej nie stosuje się pojęcia poziomów diagnostycznych.
Największe różnice w tabelach korelacyjnych gleb różnych autorów ukraińskich ujawniają się przy znajdowaniu odpowiedników gleb darniowych i łąkowych.
Zgodnie z naszymi badaniami gleby Ukrainy należą do 21 grup referencyjnych WRB: Anthrosols, Arenosols, Calcisols, Cambisols, Chernozems, Fluvisols, Gleysols, Histosols, Kastanozems, Leptosols, Luvisols, Phaeozems, Planosols, Regosols, Retisols, Technosols, Umbrisols, Vertisols, Solonchaks, Solonetzs, Stagnosols. Największy obszar zajmują Chernozems (47.0%), Phaeozems (18.5%), Retisols (4%), Luvisols (6.4%), Arenosols (5.4%).
REFERENCJE (50)
1.
Baliuk, S.A., Kucher, A.V., Maksymenko, N.V., 2021. Soil resources of Ukraine: state, problems and strategy of sustainable management. Ukrainian Geographical Journal 2(114), 3–11. (in Ukrainian with English summary) https://doi.org/10.15407/ugz20....
3.
Classification and diagnostics of soils of the USSR, 1977. Egorov, V.V. et al. (Eds.). Moscow. 223 p. (in Russian).
4.
Creamer, R., Simo Josa, I., Reidy, B., Cummins, T., 2018. Soil Classification. [In:] The Soils of Ireland, 39–54. https://doi.org/10.1007/978-3-....
5.
Dudek, M., Waroszewski, J., Łabaz, B., Kabała, C., 2019. Vertisols properties and classification in relation to parent material differentiation near Strzelin (SW Poland). Soil Science Annual 70(2), 158–169. https://doi.org/10.2478/ssa-20....
6.
Fertilizer use by crop in Ukraine, 2005. FAO, Rome. 24 p. Available at: https://openknowledge.fao.org/....
7.
Fuchs, M., Láng, V., Szegi, T., Michéli, E., 2015. Traditional and pedometric approaches to justify the introduction of swelling clay soils as a new soil type in the modernized Hungarian Soil Classification System. Catena 128, 80–94. https://doi.org/10.1016/j.cate....
8.
Hrinchenko, O.M., Hryn’, H.S., Krupsky, M.K., Kochkina, M.A., Mozheyko, O.M., 1958. Methodology of large-scale research of soils of collective and state farms of the Ukrainian SSR. Part II. Kharkiv. 485 p. (in Ukrainian).
9.
Ismayilov, A., Babaev, M., Feyziyev, F., 2020. The correlation of Azerbaijan arid soils with WRB-2014. Eurasian Journal of Soil Science 9(3), 202–207. https://doi.org/10.18393/ejss.....
10.
IUSS Working Group WRB, 2022. World Reference Base for Soil Resources. International soil classification system for naming soils and creating legends for soil maps. 4th edition. International Union of Soil Sciences (IUSS), Vienna, Austria. 236 p.
11.
Ivanyuk, H.S., 2008. Anthropogenically modified soils in different classification systems. [In:] Poznyak, S.P. (Ed.), Genesis, geography and ecology of soils. Lviv, 256–262. (in Ukrainian with English summary).
12.
Ivanyuk, H.S., 2013. Correlation of soil nomenclature of the Lviv region and WRB. Bulletin of Lviv University. The geographical series 41, 153–160. (in Ukrainian with English summary) https://doi.org/10.30970/vgg.2....
13.
Ivanyuk, H., 2023. Formation and current state of classification of soils in Ukraine. [In:] Pankiv, Z.P. (Ed.), Theory and practice of genetic soil science: collective monograph. Lviv, 65–88. Available at: https://geography.lnu.edu.ua/w.... (in Ukrainian).
14.
Kabała, C., Świtoniak, M., Charzyński, P., 2016. Correlation between the Polish Soil Classification (2011) and international soil classification system World Reference Base for Soil Resources (2015). Soil Science Annual 67(2), 88–100. https://doi.org/10.1515/ssa-20....
15.
Kanivets, V.I., 2007. Review of the book “Classification of Soils of Ukraine”. Agrochemistry and Soil Science 67, 142–146. (in Ukrainian).
16.
Kanivets, V.I., 2008. Variation of landscape terms in the names of taxonomic units of soils. Soil science 9(3–4), 151–153. (in Ukrainian).
17.
Karklins, A., 2016. Compatibility of Latvian soil units with WRB. Harmonious Agriculture 3, 49–62.
18.
Kovalyshyn, D.I., 2008. Some approaches and principles to the classification and diagnostics of soils of Ukraine. Soil science 9(3–4), 154–156. (in Ukrainian).
19.
Laktionova, T., Medvedev, V., Bigun, O., Savchenko, K., Nakis’ko, S., Sheiko, S., 2015. Ukrainian soil properties’ database and its application. J. Agricultural Science and Practice 2(3), 3–8. https://doi.org/10.15407/agris....
20.
Medvedev, V.V., 1999. Experience in applying the FAO classification system to the soil cover of Ukraine. Bulletin of agricultural science, 11–17. (in Ukrainian).
21.
Medvedev, V.V. et al., 2019. Atlas of the maps of soil properties of Ukraine (updated electronic version). Kharkiv. (in Ukrainian).
22.
Medvedev, V.V., Laktionova, T.M., Kanash, O.P., 2003. Soils of the Ukraine (genesis and agronomical characteristics). Kharkiv. 68 p.
23.
Michéli, E., Csorba, Á., Szegi, T., Dobos, E., Fuchs, M., 2019. The soil types of the modernized, diagnostic based Hungarian Soil Classification System and their correlation with the World reference base for soil resources. Hungarian Geographical Bulletin, 68(2), 109–117. https://doi.org/10.15201/hunge....
24.
Mocanu, V., Craciun, C., Eftene, M., Dumitru, S., Cotet, V., 2008. Clay mineralogy influence on the physical and chemical properties of Vertisols from Romania. Factori şi Procese Pedogenetice din Zona Temperată 7 S. Nouă, 107–112.
26.
Orzechowski, M., Smolczynski, S., Kalisz, B., 2020. Physical, water and redox properties of Vertisols of the Sępopol Plain in north-eastern Poland. Soil Science Annual 71(3), 185–193. https://doi.org/10.37501/soils....
27.
Papish, I.Ya., 2004. History of the development of the classification problem in soil science. Bulletin of the Ivan Franko Lviv National University. Geographical series. Issue 30, 224–228. (in Ukrainian with English summary) http://dx.doi.org/10.30970/vgg....
28.
Papish, I.Ya., Ivanyuk, H.S., Poznyak, S.P., Kit, M.H., 2008. Principles and structure of the classification of soils of Ukraine. Soil science 9(3–4), 33–40. Available at: http://nbuv.gov.ua/UJRN/grunt_.... (in Ukrainian with English summary).
29.
Polchyna, S.M., 2005. Correlation of the Nomenclature of Natural Soils of Ukraine and FAO/WRB. Scientific Bulletin of Chernivtsi University. Issue 252: Biology, 214–220. (in Ukrainian with English summary).
30.
Polchyna, S.M., 2008. Structure of the Substantive-Genetic Classification of Soils of Ukraine 9(3–4), 161–164. (in Ukrainian with English summary) https://surl.li/kkyizk.
31.
Polupan, N.I., 1988. Soil classification. [In:] Polupan, M.I. (Ed.). Soils of Ukraine and raising the level of their fertility. T. 1. Ecology, regimes and processes, classification and genetic and production aspects. Kyiv, 116–127. (in Russian).
32.
Polupan, N.I. et al., 1981. Field identifier of soils. Kyiv. 320 pp. (in Russian).
33.
Polupan, M.I., Solovey, V.B., Velychko, V.A., 2005. Classification of Soils of Ukraine. Kyiv, 300 p. (in Ukrainian).
34.
Poznyak, S.P., 2010. Soil science and geography of soils: textbook. Part 1. Lviv: Ivan Franko National University of Lviv, 255–263. Available at: https://geography.lnu.edu.ua/w.... (in Ukrainian).
35.
Poznyak, S.P., Ivanyuk, H.S., 2024. Problems of nomenclature and indexation of genetic horizons. Bulletin of ONU. Ser.: Geographical and geological sciences 29(1(44)), 124–139. (in Ukrainian with English summary) https://doi.org/10.18524/2303-....
36.
Reintam, E, Köster, T., 2006. The role of chemical indicators to correlate some Estonian soils with WRB and Soil Taxonomy criteria. Geoderma 136 (1–2), 199–209. https://doi.org/10.1016/j.geod....
37.
Shi, X.Z., Yu, D.S., Xu, S.X., Warner, E.D., Wang, H.J., Sun, W.X., Zhao, Y.C., Gong, Z.T., 2010. Cross-reference for relating Genetic Soil Classification of China with WRB at different scales. Geoderma 155(3–4), 344–350. https://doi.org/10.1016/j.geod....
38.
Soil Atlas of Europe, 2005. European Soil Bureau Network. European Commission. 128p.
39.
Soil cover map of Ukraine, 2022. Compiled based on materials from large-scale soil research conducted by the Ukrzemproekt Institute in 1966-1967. Processed and vectorized by a team of authors: Poznyak, S., Haskevych, V., Kyrylchuk, A., Pankiv, Z., Papish, I., Yamelinets, T., Ivanyuk, H., Bonishko, O., Teleguz, O. 1:450 000. Lviv. (in Ukrainian).
40.
Soil maps of the regions of Ukraine, 1966–1967. Ukrainian Research Institute of Soil Science named after Sokolovsky, O.N., Ukrzemproekt. Krupsky, M.K. (Ed.). 1:200 000. Kyiv. (in Ukrainian).
41.
Solovey, V.B., Lebed, V.V., 2024. Methodological principles of comparing the national nomenclature of soils with the international system WRB. Bulletin of Agrarian Science 5(854), 15–23. Available at: https://agrovisnyk.com/pdf/ua_.... (in Ukrainian with English summary).
42.
Solovey, V.B., Lebed, V.V., Balyuk, S.A., Laktionova, T.M., Levin, A.Ya., 2023. Harmonization of the national soil classification with the WRB 2014–2022. Guiding principles. Manual. Kharkiv. 64 p. (in Ukrainian).
43.
Spoditel, A., Holubtsov, O., Chumachenko, S., Sorokina, L., 2023. Land pollution as a result of Russian aggression against Ukraine. Available at: https://ecoaction.org.ua/wp-co.... (in Ukrainian).
44.
Tykhonenko, D.H., 2005. Methodological principles of soil classification in Ukraine. Bulletin of Chernivtsi University, series “Biology” 251, 40–49. (in Ukrainian with English summary).
45.
Vernander, N.B. et al., 1986. Nature of the Ukrainian SSR. Soils. Kyiv, 40–44. (in Russian).
46.
Volungevicius, J., Jukna, L., Veteikis, D., Vaisvalavicius, R., Amaleviciute, K., Slepetiene, A., Skorupskas, R., Jankauskaite, M., 2016. The problem of soil interpretation according to the WRB 2014 classification system in the context of anthropogenic transformations. Acta Agriculturae Scandinavica, Section B – Soil & Plant Science 66(5), 452–460. https://doi.org/10.1080/090647....
48.
Yli-Halla, M., Mokma, D.L., 2002. Problems encountered when classifying the soils of Finland. [In:] Micheli, E., Nachtergaele, F.O., Jones, R.J.A., Montanarella, L. (Eds.), Soil Classification 2001. European Soil Bureau Research Report No.7, 183–189.
49.
Zadorova, T., Penížek, V., 2011. Problems in correlation of Czech National soil classification and World Reference Base 2006. Geoderma 167–168, 54–60. https://doi.org/10.1016/j.geod....
50.
Zinchuk, M., Shevchuk, M., Zinchuk, P., 2014. Modern classifications of soils and the problem of their regional harmonization in Ukraine. Bulletin of the Lviv University. Series Geography 47, 124–135. Available at: http://publications.lnu.edu.ua.... (in Ukrainian with English summary).
| eISSN: | 2300-4975 |
| ISSN: | 2300-4967 |
Przetwarzamy dane osobowe zbierane podczas odwiedzania serwisu. Realizacja funkcji pozyskiwania informacji o użytkownikach i ich zachowaniu odbywa się poprzez dobrowolnie wprowadzone w formularzach informacje oraz zapisywanie w urządzeniach końcowych plików cookies (tzw. ciasteczka). Dane, w tym pliki cookies, wykorzystywane są w celu realizacji usług, zapewnienia wygodnego korzystania ze strony oraz w celu monitorowania ruchu zgodnie z Polityką prywatności. Dane są także zbierane i przetwarzane przez narzędzie Google Analytics (więcej).
Możesz zmienić ustawienia cookies w swojej przeglądarce. Ograniczenie stosowania plików cookies w konfiguracji przeglądarki może wpłynąć na niektóre funkcjonalności dostępne na stronie.
Możesz zmienić ustawienia cookies w swojej przeglądarce. Ograniczenie stosowania plików cookies w konfiguracji przeglądarki może wpłynąć na niektóre funkcjonalności dostępne na stronie.
